science 5

Chemical change can be brought about by heat, light, electricity or the presence of another substance.
Chemical change occurs when two or more substances react chemically and produce a new substance.
         Conditions that bring about chemical change
                a. burning - absorption of heat
                b. addition of vinegar to milk - presence of another substance
                c. taking photographs - light
               d. gold plating - electricity
New materials are formed when chemical change occurs. these materials are called products.
The product of a chemical change cannot be brought back to its original form.
Physical change differs from chemical change in that the former does not involve any change in composition.

Everything in the environment is changing.
 The different changes that occur in the environment have varied effects.
Some of these changes are beneficial while others are harmful.
1. Matter undergoes two changes: physical and chemical.
2. Physical change happens when there are changes in sizes, shapes, or states. The change is only in the appearance. The composition of matter remains the same.
3. Changes in the state of matter are: evaporation, condensation, melting, solidification or freezing and sublimation.
4. Chemical change is accompanied by a change in the composition of matter. It results in the formation of a new substance.
5. Changes in the environment bring about beneficial and harmful effects. Soil pollution, water pollution and air pollution are among the harmful effects. Technology has made the lives of some people easier and more comfortable.
6. Pollution brings about ailments to humans. It deteriorates the normal functions of living and non-living things.
7. Much can be done to help save the planet Earth from further damage. Take good care of the environment so that life could continue to thrive on Earth.

filipino gr.5 - act.#1

A.  SUGNAY NG PANG-ABAY

  Ang sugnay na pang-abay ay ginagamit  bilang pandiwa, pang-uri at pang-abay.

Halimbawa:

1. Sila ay nakapagtanim dahil tumubo lahat ang punlang palay.

     Ang sugnay na pang-abay na may salungguhit ay nagbibigay turing sa pandiwang “nakapagtanim”.

2. Si Myrna ay masipag sapagkat sanay siya sa gawaing bahay.

     Ang sugnay na pang-abay na may salungguhit ay nagbibigay turing sa pang-uring “masipag”

3. Pupunta sila sa bukid na pinagtaniman ng maraming punong mangga.

         Ang sugnay na pang-abay na may salungguhit ay nagbibigay-turing sa pang-abay na “sa bukid”.

4. Sumimba sila noong Linggo, nang ipagdiwang ang pista sa nayon.

         Nagbibigay-turing ang pang-abay na may salungguhit sa pang-abay na pamanahong “noong Linggo”.

B. PAGGAMIT NG DIKSYUNARYO

Tandaan:

        Napadadali ang paghahanap ng mga salita sa diksyunaryo sa tulong ng mga pamatnubay na salita. Matatagpuan ang pamatnubay na salita sag awing itaas ng pahina ng diksyunaryo. Ang salita sa kaliwa ang unang salita sa pahina. Huling salita naman ng pahina ang pamatnubay na salitang nasa gawing kanan 

C. PANG-ANGKOP

Ang na, ng at g ay tinatawag na pang-angkop. Ang mga ito ay ginagamit na pang-ugnay sa dalawang salita.

Ang na ay ginagamit kapag ang unang salitang pinag-uugnay ay nagtatapos sa katinig maliban sa n.

Ang g ay ginagamit kapag ang unang salitang pinag-uugnay ay nagtatapos sa n.

Ang katagang ng ay ginagamit kapag ang unang salitang pinag-uugnay ay nagtatapos sa patinig.

Halimbawa:

          Masunuri ng   anak                                   Bansa ng  Pilipinas

          Malakas na ulan                                            Tirahang malayo

D. PANGATNIG

    Ang pangatnig ay kataga, salita o grupo ng mga salitang nagpapakita ng pagkakaugnay ng isang salita, parirala, sugnay o mga pangungusap sa isa pang salita, parirala, sugnay o mga pangungusap.

Halimbawa:

 at                       kaya                        kung                         kapag/pag      

 kasi                    sana                        pati                          sapagkat/pagkat

o                         bago                        habang                    sakali/saka-sakali                                  upang                 ni                             nang                        gayunman                                paano                 dahil                         kundi                       gayunpaman                            ngunit                 subalit                      bagamat                  samakatuwid

man                    maliban                    datapwat                  samantala    

 Pangatnig

1.    At- nagdurugtong ng dalawang salita o kaisipang magkaugnay o hindi magkasalungat.

Hal.  Maligo ka   at       magbihis ka nang mabilis.

        Ang ina at anak ay nagmamahalan

2.    O- nag-uugnay ng dalawang salita o kaisipang pinagpipilian

Hal. Ano ang gusto mo, mag-aral o magtrabaho?

       Maaari kang sumama sa akin o maiwan ka rito.

3.    Ni- nag-uugnay ng dalawang salita o kaisipang kapwa hindi gumanap o ginampanan

Hal. Ni ikaw o ako ay hindi napiling lumabas sa programa.

       Ni hindi ka man lamang sumulat o tumawag sa akin.

4.    Kapag, pag, kung- nag-uugnay ng isang kaisipan at isa pang kaisipang may hinihinging kundisyon ang pagiging ganap

Hal. Aalis ako mamaya kapag hindi umulan.

       Kung mag-aaral kang mabuti, tiyak makapapasa ka.

5.    Habang, samantala- nag-uugnay ng dalawang kilos o pangyayari na naganap sa magkasabay na panahon

Hal. Natutulog ang beybi habang naglalaba ang nanay.

        Samantalang si ate ay nagluluto, ako ay naglilinis n gaming bahay.

6.    Dahil, sapagkat, kasi- nag-uugnay ng sanhi o dahilan sa pangyayari o ikinikilos

Hal. Malungkot si Nena dahil may sakit ang nanay niya.

       Naiwan ka tuloy kasi hindi ka gumising ng maaga.

7.    Ngunit, subalit, pero- nag-uugnay ng dalawang kaisipang magkakontra o magkasalungat

Hal. Gusto kitang tulungan ngunit tumanggi ka.

        Marami ang may nais sumama subalit isa lamang ang pipiliin.

8.    Upang, para, nang- nag-uugnay ng bunga o kalalabasan ng isang kilos o Gawain

Hal. Kumain ka ng masustansyang pagkain para ka lumusog.

        Gawin mo ang tama upang matuwa sila sa iyo.

E. MATALINGHAGANG SALITA

Ang mga matalinghagang salita ay mga salitang may malalim na kahulugan. Ito ay kadalasang binubuo ng tambalang salita na ang kahulugan ay naiiba sa kahulugan ng dalawang salitang pinagtambal.

Halimbawa:       balat sibuyas

                         Nagtengang kawali

F. PAREHONG BAYBAY NGUNIT MAGKAIBANG KAHULUGAN

Magkakaiba  ang kahulugan ng ilang salitang iisa ang baybay dahil sa pagkakaiba sa diin ng pagbigkas ditto. Nagkakaiba rin ayon sa gamit ng pangungusap.

Halimbawa:

1)    Buhay na ang itinanim kong maliit na puno ng akasya.

2)    May kaya sa buhay ang napangasawa ni Kadyo.

3)    Malalakas ang tahol ng aso.

4)    Ang asong niluluto niya ay lumikha ng paso sa kanyang kamay.

5)    Nabasag niya ang magandang paso ng halaman.

6)    Maluluwang ang taniman ng tubo sa Negros.

7)    Maliit lang ang tubo ng perang inilagak niya sa bangko.

8)    Bunot na ang pananim.

9)    Bunot na halos ang pinto, nawasak pa.

10) Pito silang magkakaibigan na taga-Maynila.

11) Binigyan ng tigi-tigisang pito ang mga pulis.

Pagbigkas ng mga salitang may salungguhit

1)    Buhay – mabilis ang bigkas

2)    Buhay – malumanay ang bigkas

3)    Aso - malumanay ang bigkas

4)    Aso - mabilis ang bigkas

4) Paso - malumanay ang bigkas

5)    Paso – mabilis ang bigkas

6)    Tubo - mabilis ang bigkas

7)    Tubo - malumanay ang bigkas

8)    Bunot - mabilis ang bigkas

9)    Bunot - malumanay ang bigkas

10) Pito - mabilis ang bigkas

11) Pito - malumanay ang bigkas

   

Uri ng Pang-abay

Ano ang Pang-abay?

         Ang Pang-abay ay bahagi ng pananalitang nagbibigay turing sa pandiwa, pang-uri, o kapwa pang-abay. Ang mga pang-abay ay nagsasabi ng kung paano, kailan, saan at gaano.

Uri ng Pang-abay

1.      Pang-abay na Pamaraan – tumutukoy ito sa paraan kung paano ginawa ang isinasaad na aksyon ng pandiwa.

Halimbawa:

Taimtim na pinakinggan ang kanyang awitin hanggang sa huling nota.

2.      Pang-abay na Pamanahon – tumutukoy ito sa panahon kung kalian naganap ang isinasaad na aksyon ng pandiwa.

Halimbawa:

Agad napalalambot ng musika ang isang matigas na kalooban.

3.      Pang-abay na Panlunan – tumutukoy ito sa pook na pinagganapan ng aksyong isinasaad ng pandiwa.  Sumasagot ito sa tanong na saan.

Halimbawa:

Umawit si Nelsa sa isang amateur singng contest sa radyo.

4.      Pang-abay na Pang-agam  - nagsasaad ito ng pag-aalinlangan at walang katiyakan.

Halimbawa:

Tila nagwagi siya ng unang gantimpala.

5.      Pang-abay na Panggaano – tumutukoy ito sa bilang o dami ng isinasaad ng pandiwa.  Sumasagot ito sa tanong na gaano o ilan.

Halimbawa:

Kaunti ang sumali sa paligsahan ng pagtakbo.

6.      Pang-abay na Panang-ayon – ito ay nagsasaad ng pagpapatotoo o pagsang-ayon.

Halimbawa:

Opo, mahusay sumayaw si Gabby.

7.      Pang-abay na Pananggi – nagsasaad ito ng pagtutol o di pagsang-ayon.

Halimbawa:

Ayaw siyang tantanan ng palakpak ng mga tao.

8.      Pang-abay na Panulad – ito ay ginagamit sa pagtutulad ng dalawang bagay.

Halimbawa:

Higit na magaling sumayaw si Anna kaysa kay Nena.

Gumawa ng mga pangungusap tungkol sa larawang ito. Gamitin ang iba't-ibang uri ng pang-abay. Guhitan ang pang-abay at isulat kung anong uri ito.

 Gumawa ng mga pangungusap tungkol sa larawang ito. Gamitin ang iba't-ibang uri ng pang-abay. Guhitan ang pang-abay at isulat kung anong uri ito.

 

 Panoorin ang video na ito, pagkatapos gumawa ng maikling talata tungkol dito. Gumamit ng iba't-ibang uri ng pang-abay.Sundin ang wastong pagsulat o paggawa ng talata.

   

Sel-help

Self-help, or self-improvement, is a self-guided improvement - economically, intellectually, or emotionally - often with a substantial psychological basis. There are many different self-help movements and each has its own focus, techniques, associated beliefs, proponents and in some cases, leaders. Self-help often utilizes publicly available information or support groups where people in similar situations join together.

bayan

Bayan Muna wants apology from Marcoses

MANILA, Philippines - After President Aquino rejected state honors for the late dictator Ferdinand Marcos, Bayan Muna party-list now wants the Marcoses to apologize to victims of martial law and indemnify them.

In a statement, Bayan Muna party-list Rep. Teddy Casiño said he finds deplorable that "the Marcoses and their loyalists still deny that their dictatorship was responsible for large scale human rights violations and plunder of the national coffers and the nation's resources.
"They have yet to apologize to the nation and indemnify the victims of martial law," he said.
Casiño praised President Aquino for finally clearly stating his stand not to grant state honors for the burial of the late dictator Ferdinand Marcos.

"Mabuti naman at nagsalita na ang Pangulo. It is good that he has finally put his foot down on this issue after taking so long deciding on the matter. It would indeed be a travesty of justice if Marcos is buried with honors while thousands of his victims are still reeling from the damage he wrought on their lives,

 The party-list lawmaker said Sen. Bongbong Marcos is particularly miffed by Aquino's decision because he is aiming for a higher position in 2016 and needs to cleanse his father's legacy of authoritarian rule.

“The Filipino people and the world will always remember him as a tyrant and we must ensure that that will not be changed in order for his mistakes not to be emulated or repeated,” he said.

For his part, House Speaker Sonny Belmonte calls on everyone to respect Aquino’s decision ruling out an hero’s burial for former president Marcos. Belmonte said the President has made up his mind.
On Wednesday, Akbayan party-list also lauded Aquino’s decision.
“There is no honor in perpetuating an abusive regime by silencing political dissent through torture and other human rights abuses. We are glad that the President is one with the Filipino people in recognizing that Marcos, the enemy of Philippine democracy, does not deserve any honor,” Akbayan party-list Rep. Walden Bello said.

Bello said the President’s strong declaration will also propel pending legislation on the compensation of Marcos-era human rights victims to its positive conclusion.

“Matagal nang patay si Marcos, pero hindi pa rin lumilipas ang bangungot ng Batas Militar. Habang komportableng nakaupo sa matataas na posisyon sa pamahalaan ang pamilya ng dating diktador, hanggang ngayon, naghihintay pa rin ng hustisya ang karamihan sa mga biktima ni Marcos at ang kanilang mga pamilya,” Bello added.
“The debate is resolved, Marcos is no hero. It is high time for government to pave the way for justice to be issued.”